Niniejszy serwis wykorzystuje pliki cookie. Korzystanie z serwisu oznacza akceptację tego stanu rzeczy.

Biblioteka Radziwiłłów

Obecny zasób biblioteczny w Nieborowie kształtował się na przestrzeni 170 lat, począwszy od roku 1774, kiedy właścicielem Nieborowa został Michał Hieronim Radziwiłł (1744-1831). To on pod koniec XVIII w. stał się twórcą nieborowskiej biblioteki. Księgozbiór powstał ze spadków rodzinnych i zakupów. Michał Hieronim Radziwiłł w czasie swych licznych podróży nabywał w antykwariatach i na aukcjach zespoły biblioteczne, pochodzące z rozproszonych zbiorów królewskich Ludwika XIV, Ludwika XVI i Marii Antoniny, a także markizy de Pompadour i innych znanych bibliofilów. Jego żona Helena z Przeździeckich (1752-1821) miała swój własny księgozbiór. Katalog jej biblioteki obejmował 685 pozycji (1513 woluminów). Były to przede wszystkim dzieła z XVIII w. oraz początku XIX stulecia. Księżna wojewodzina miała jeszcze jedną biblioteczkę w arkadyjskiej Świątyni Diany. Ten księgozbiór liczył ogółem 195 dzieł, po jej śmierci w 1821 r. włączony został do biblioteki nieborowskiej.
W kolejnych latach Aleksandra ze Steckich Radziwiłłowa (1796-1864), żona Michała Gedeona Radziwiłła, wzbogaciła bibliotekę nieborowską rodowym księgozbiorem Steckich ze Szpanowa.  
Kilka lat później, wnuk Heleny Radziwiłłówej - Zygmunt Radziwiłł (1822-1892), wywiózł najcenniejsze okazy biblioteczne do Paryża i sprzedał na licytacji. Dopiero pod koniec XIX wieku, staraniem Michała Piotra Radziwiłła (1853-21903) poszerzono ocalałą bibliotekę, włączono do niej również książki po Zgromadzeniu ks. Misjonarzy w Łowiczu, w związku z kasata tego zakonu (1866 r.). Ostatni właściciel Nieborowa Janusz Radziwiłł wzbogacił księgozbiór nieborowski o pozycje jemu współczene. 
Obecnie biblioteka nieborowska liczy 11540 woluminów. Ma charakter uniwersalny. Posiada kilkaset rzadkich druków (cymelii). Są to przede wszystkim dzieła z zakresu historii, prawa, sztuk pięknych, filozofii, geografii oraz religioznawstwa.
Bogato reprezentowana jest literatura francuska i angielska z XVIII i XIX w. oraz pamiętniki i opisy podróży. Najważniejsze pozycje pochodzą jednak z XVI-XVIII w.
„Białe kruki” biblioteki nieborowskiej to m.in. Statuta Jana Łaskiego, zawierająca pierwszy w dziejach  tekst wydrukowany po polsku-pieśń Bogurodzica. Wydana przez oficynę Jana Hallera w Krakowie w 1506 r. ilustrowana drzeworytami i iluminowanymi inicjałami,  Chronica Polonorum Macieja Miechowity wydana przez Hieronima Wietora w Krakowie w 1521 r., Andrzeja Frycza Modrzewskiego Commentariorum de Reipublica emendanda, z 1554 r., Biblia w przekładzie Jana Leopolity, wydana w 1561 r. w krakowskiej oficynie Marka Szafrańskiego, Biblia kalwińska tzw. Radziwiłłowska, drukowana w 1563 r. w Brześciu Litewskim przez Bernarda Wojewódkę nakładem Mikołaja „Czarnego” Radziwiłła, Bartosza Paprockiego Herby rycerstwa polskiego, drukowane w Krakowie w 1584 r. przez Macieja Garwolczyka.
Interesujący i wartościowy jest dział polskich i obcych pamiętników obejmujący m.in. takich autorów jak: Jan Sobieski, Jan Chryzostom Pasek, Józef Wybicki, George Sand i inni.
Biblioteka nieborowska zawiera również kalendarze z XVIII w. i XIX w.
Jeden z nich, Kalendarz astronomiczno-gospodarski Polski i Ruski na rok 1828, wydany w Warszawie, był własnością Joanny Grudzińskiej, księżnej Łowickiej (świadczą o tym jej własnoręczne notatki).
Ze względu na zainteresowania Heleny Radziwiłłowej (żony M.H. Radziwiłła), w bibliotece znalazły się pozycje traktujące o teorii i praktyce zakładania ogrodów angielskich, z których Radziwiłłowa korzystała tworząc Ogród w Arkadii.
Biblioteka posiada również polskie i obce czasopisma, takie jak: Monitor z lat 1765-1777 r., Zabawy Przyjemne i Pożyteczne, Warszawa 1771 r.